روغن موتور دیزلی چیست

موتورهای دیزلی، که ستون فقرات صنایع حمل و نقل، کشاورزی، ساخت و ساز و تولید برق را تشکیل می‌دهند، برای عملکرد صحیح خود به نگهداری دقیق و استفاده از مواد مصرفی با کیفیت بالا نیاز دارند. در این میان، روغن موتور دیزلی نقش محوری ایفا می‌کند. این روغن نه تنها وظیفه روانکاری قطعات متحرک را بر عهده دارد، بلکه عملکردهای حیاتی دیگری نظیر خنک‌کاری، پاک‌کنندگی، محافظت در برابر خوردگی و آب‌بندی را نیز انجام می‌دهد. اهمیت ویژه روغن موتور دیزلی به دلیل شرایط کاری خاص موتورهای دیزل است؛ این موتورها معمولاً با نسبت تراکم بالاتر، دمای احتراق بیشتر و بارگذاری سنگین‌تری نسبت به موتورهای بنزینی کار می‌کنند. انتخاب و استفاده صحیح از روغن موتور دیزلی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر راندمان، دوام و هزینه‌های نگهداری این ماشین‌آلات گران‌بها داشته باشد. در ادامه این مطلب، به تفصیل به ماهیت روغن موتور دیزلی، تفاوت‌های آن با روغن موتورهای بنزینی، ویژگی‌های کلیدی، نحوه بررسی کیفیت و نکات مهم در خرید روغن موتور دیزلی خواهیم پرداخت. هدف ما ارائه اطلاعاتی جامع و کاربردی است تا شما بتوانید بهترین تصمیم را برای سلامت موتورهای دیزلی خود بگیرید.

روغن موتور دیزلی نوعی روان‌کننده تخصصی است که به طور خاص برای پاسخگویی به نیازهای منحصربه‌فرد موتورهای دیزلی طراحی و فرموله شده است. این روغن از یک روغن پایه (مینرال، سنتتیک یا نیمه سنتتیک) و مجموعه‌ای از مواد افزودنی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه خاصی را بر عهده دارند. برخلاف موتورهای بنزینی که بیشتر بر اساس احتراق جرقه عمل می‌کنند، موتورهای دیزلی از طریق فشرده‌سازی هوا و تزریق سوخت دیزل به احتراق می‌رسند که منجر به دما و فشارهای بسیار بالاتری در محفظه احتراق و سایر بخش‌های موتور می‌شود. این شرایط کاری سخت، نیاز به روغن موتور دیزلی با ویژگی‌های خاص و عملکرد برتر را ایجاد می‌کند.

 

 

 

اجزای اصلی روغن موتور دیزلی

• روغن پایه (Base Oil): بخش اصلی روغن موتور دیزلی را تشکیل می‌دهد. روغن‌های پایه می‌توانند به سه دسته اصلی تقسیم شوند:
• روغن پایه مینرال (Mineral Base Oil): از پالایش نفت خام به دست می‌آید. این روغن‌ها مقرون به صرفه هستند و برای موتورهای دیزلی قدیمی‌تر یا کاربردهایی با شرایط کاری متوسط مناسب‌اند.
• روغن پایه سنتتیک (Synthetic Base Oil): در فرآیندهای شیمیایی پیچیده در آزمایشگاه تولید می‌شوند و از مولکول‌های یکنواخت و پایداری برخوردارند. روغن‌های سنتتیک پایداری حرارتی و اکسیداسیونی عالی، خواص روانکاری برتر در دماهای بالا و پایین، و طول عمر بیشتری دارند.
• روغن پایه نیمه سنتتیک (Semi-Synthetic Base Oil): ترکیبی از روغن‌های مینرال و سنتتیک هستند که مزایای هر دو را با قیمتی متعادل‌تر ارائه می‌دهند.
• مواد افزودنی (Additives): این مواد، ویژگی‌های عملکردی روغن موتور دیزلی را به طرز چشمگیری بهبود می‌بخشند. برخی از مهمترین مواد افزودنی عبارتند از:
• مواد پاک‌کننده و پخش‌کننده (Detergents and Dispersants): دوده و ذرات ناشی از احتراق سوخت دیزل را به حالت تعلیق درآورده و از رسوب آنها بر روی قطعات موتور جلوگیری می‌کنند. این مواد برای حفظ تمیزی موتور و جلوگیری از تشکیل لجن بسیار حیاتی هستند.
• مواد ضد سایش و فشار بالا (Anti-Wear and Extreme Pressure Additives): یک لایه محافظ بر روی سطوح فلزی ایجاد می‌کنند تا اصطکاک و سایش را به حداقل برسانند، به خصوص در نقاطی که فشار و بار بالا است.
• مواد ضد اکسیداسیون (Antioxidants): از تجزیه و تخریب روغن در اثر تماس با اکسیژن و دمای بالا جلوگیری می‌کنند و عمر مفید روغن را افزایش می‌دهند.
• مواد ضد خوردگی و ضد زنگ (Corrosion and Rust Inhibitors): از سطوح فلزی در برابر اثرات خورنده اسیدها و رطوبت محافظت می‌کنند.
• مواد بهبود دهنده شاخص گرانروی (Viscosity Index Improvers): به روغن موتور دیزلی کمک می‌کنند تا گرانروی خود را در دامنه وسیعی از دماها حفظ کند و عملکرد بهینه‌ای در هوای سرد و گرم داشته باشد.
• مواد ضد کف (Anti-Foaming Agents): از تشکیل کف در روغن جلوگیری می‌کنند که می‌تواند منجر به کاهش روانکاری و آسیب به موتور شود.
• در مجموع، روغن موتور دیزلی یک محصول مهندسی شده پیچیده است که برای محافظت و افزایش کارایی موتورهای دیزلی در سخت‌ترین شرایط طراحی شده است. انتخاب صحیح آن برای دوام و عملکرد این موتورها ضروری است.

 

تفاوت روغن موتور دیزلی با روغن موتور معمولی چیست؟ 

با اینکه هر دو نوع روغن برای روانکاری موتور به کار می‌روند، اما تفاوت‌های اساسی بین روغن موتور دیزلی و روغن موتور معمولی (که عموماً برای موتورهای بنزینی طراحی شده است) وجود دارد. این تفاوت‌ها ناشی از طراحی، نحوه عملکرد و شرایط کاری متفاوت موتورهای دیزل و بنزینی است. درک این تفاوت‌ها برای انتخاب صحیح روغن موتور و جلوگیری از آسیب به موتور حیاتی است.

 

 ترکیب و مواد افزودنی: 

محتوای مواد پاک‌کننده و پخش‌کننده: موتورهای دیزلی به دلیل احتراق سوخت دیزل، دوده و ذرات کربنی بیشتری تولید می‌کنند. این ذرات می‌توانند منجر به تشکیل لجن و رسوب در موتور شوند. بنابراین، روغن موتور دیزلی حاوی مقادیر بالاتری از مواد افزودنی پاک‌کننده (Detergents) و پخش‌کننده (Dispersants) است. این مواد، دوده را به حالت تعلیق درمی‌آورند و از تجمع آن در موتور جلوگیری می‌کنند تا موتور تمیز بماند. روغن موتورهای بنزینی نیز این افزودنی‌ها را دارند، اما نه به اندازه روغن موتور دیزلی.

پایداری حرارتی و اکسیداسیونی: موتورهای دیزلی در دما و فشارهای کاری بالاتری نسبت به موتورهای بنزینی کار می‌کنند. این شرایط، روغن را بیشتر مستعد اکسیداسیون (ترکیب با اکسیژن و تخریب) و تجزیه حرارتی می‌کند. روغن موتور دیزلی با افزودنی‌های ضد اکسیداسیون قوی‌تر فرموله شده است تا بتواند در این شرایط سخت، پایداری خود را حفظ کند و از تشکیل لجن و اسیدهای مضر جلوگیری نماید.

مقاومت در برابر اسید: سوخت دیزل حاوی مقادیر متفاوتی از گوگرد است که در فرآیند احتراق به دی اکسید گوگرد تبدیل می‌شود. این گاز می‌تواند با آب ترکیب شده و اسید سولفوریک تولید کند که بسیار خورنده است. روغن موتور دیزلی دارای مواد افزودنی قلیایی (TBN - Total Base Number) بالاتری است که این اسیدها را خنثی کرده و از خوردگی قطعات موتور جلوگیری می‌کند. روغن موتور بنزینی به دلیل تولید کمتر اسید، نیاز به TBN به این میزان بالا ندارد.

خواص ضد سایش: موتورهای دیزلی اغلب بارهای سنگین‌تری را تحمل می‌کنند و قطعات آن‌ها تحت فشارهای مکانیکی بالاتری قرار دارند. روغن موتور دیزلی دارای افزودنی‌های ضد سایش قوی‌تری است تا از تماس فلز با فلز جلوگیری کرده و طول عمر قطعات موتور را افزایش دهد.

 

 گرانروی (Viscosity): 

اگرچه هر دو نوع موتور از روغن‌هایی با گرانروی‌های مختلف استفاده می‌کنند، اما بسیاری از روغن موتورهای دیزلی برای عملکرد در دماهای بالا و تحت بارهای سنگین، گرانروی‌های بالاتر یا پایداری گرانروی بهتری در دماهای بالا دارند. استانداردهای گرانروی مانند SAE (انجمن مهندسین خودرو) برای هر دو نوع روغن به کار می‌رود، اما انتخاب درجه گرانروی خاص به نوع موتور و شرایط آب و هوایی بستگی دارد.

 

 استانداردها و مشخصات: 

روغن موتور دیزلی و بنزینی هر کدام توسط سازمان‌های مختلفی با استانداردهای خاص خود دسته‌بندی می‌شوند. به عنوان مثال، روغن موتور دیزلی معمولاً از مشخصات API "C" (مانند CJ-4، CK-4) پیروی می‌کند، در حالی که روغن موتورهای بنزینی از مشخصات API "S" (مانند SN، SP) استفاده می‌کنند. این کدها نشان‌دهنده سطح عملکرد و سازگاری روغن با انواع موتورهای خاص هستند. استفاده از روغن با مشخصات اشتباه می‌تواند منجر به کاهش عملکرد و آسیب جدی به موتور شود.

 

 کاربرد: 

واضح است که روغن موتور دیزلی برای موتورهای دیزلی و روغن موتور معمولی برای موتورهای بنزینی طراحی شده است. استفاده از روغن بنزینی در موتور دیزل می‌تواند به دلیل عدم توانایی در مقابله با دوده، اسید و دماهای بالا، منجر به تشکیل رسوب، خوردگی و سایش زودرس شود. برعکس، استفاده از روغن موتور دیزلی در موتور بنزینی، اگرچه معمولاً آسیب جدی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است به دلیل تفاوت در افزودنی‌ها (مثلاً محتوای روی و فسفر بالاتر که می‌تواند به کاتالیزور آسیب بزند)، عملکرد بهینه را فراهم نکند.

به طور خلاصه، تفاوت‌های کلیدی در ترکیب افزودنی‌ها، پایداری در برابر حرارت و اکسیداسیون، توانایی خنثی کردن اسیدها و مقاومت در برابر سایش، روغن موتور دیزلی را از روغن موتور بنزینی متمایز می‌کند. انتخاب صحیح روغن موتور دیزلی برای حفظ سلامت و افزایش عمر مفید موتورهای دیزل ضروری است.

 

روغن موتور های دیزلی چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟ 

 

برای اینکه روغن موتور دیزلی بتواند به طور موثر از موتورهای دیزل محافظت کند و عملکرد بهینه آن‌ها را تضمین نماید، باید دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های کلیدی باشد. این ویژگی‌ها، روغن موتور دیزلی را قادر می‌سازد تا در شرایط کاری سخت موتورهای دیزل، شامل دماهای بالا، فشارهای زیاد، و تولید دوده و اسید، به خوبی عمل کند.

 

 پایداری حرارتی و اکسیداسیونی بالا

موتورهای دیزل در دماهای بالاتری نسبت به موتورهای بنزینی کار می‌کنند. روغن موتور دیزلی باید توانایی مقاومت در برابر این دماهای بالا را بدون تجزیه یا تشکیل لجن داشته باشد. پایداری اکسیداسیونی بالا نیز تضمین می‌کند که روغن در تماس با اکسیژن و حرارت، اکسید نشود و خواص روانکاری خود را حفظ کند. این ویژگی به افزایش عمر مفید روغن موتور دیزلی و فواصل تعویض آن کمک می‌کند.

 

قابلیت پاک‌کنندگی و پخش‌کنندگی عالی

همانطور که قبلاً ذکر شد، موتورهای دیزل دوده و ذرات کربنی زیادی تولید می‌کنند. روغن موتور دیزلی باید حاوی افزودنی‌های قدرتمند پاک‌کننده (Detergents) باشد تا این ذرات را از سطوح داخلی موتور پاک کند و از تشکیل رسوبات مضر جلوگیری نماید. همچنین، افزودنی‌های پخش‌کننده (Dispersants) مسئول معلق نگه داشتن این ذرات در روغن هستند تا به صورت لجن ته نشین نشوند و بتوانند هنگام تعویض روغن، از موتور خارج شوند. این ویژگی برای حفظ تمیزی موتور و جلوگیری از مسدود شدن فیلترها حیاتی است.

 

توانایی خنثی‌سازی اسیدها (TBN بالا)

احتراق سوخت دیزل، به خصوص سوخت‌هایی که حاوی گوگرد هستند، منجر به تولید اسیدهای خورنده می‌شود. روغن موتور دیزلی باید دارای شاخص عدد بازی کل (TBN - Total Base Number) بالایی باشد. TBN نشان‌دهنده توانایی روغن در خنثی‌سازی این اسیدها و جلوگیری از خوردگی قطعات فلزی موتور است. هرچه TBN بالاتر باشد، توانایی روغن در مقابله با اسیدها بیشتر است.

 

مقاومت بالا در برابر سایش و فشار (Anti-Wear & EP)

قطعات موتورهای دیزل تحت بارهای مکانیکی و فشارهای بسیار بالا عمل می‌کنند. روغن موتور دیزلی باید دارای افزودنی‌های ضد سایش (Anti-Wear) و فشار بالا (Extreme Pressure - EP) باشد که یک لایه محافظ بر روی سطوح فلزی ایجاد کرده و از تماس مستقیم فلز با فلز و در نتیجه سایش و فرسایش جلوگیری کنند. این ویژگی برای افزایش طول عمر میل لنگ، یاتاقان‌ها و سایر قطعات حیاتی موتور ضروری است.

 

شاخص گرانروی (Viscosity Index) مناسب

گرانروی روغن موتور دیزلی باید به گونه‌ای باشد که در دماهای سرد به اندازه کافی سیال باشد تا روانکاری فوری هنگام استارت سرد را تضمین کند و در دماهای بالا نیز به اندازه کافی غلیظ بماند تا یک لایه فیلم روغن پایدار را حفظ کند. شاخص گرانروی (VI) نشان‌دهنده میزان تغییر گرانروی روغن با تغییر دما است. روغن با VI بالا، پایداری بهتری در برابر تغییرات دما دارد.

 

خاصیت ضد کف (Anti-Foaming)

هوای ورودی به روغن می‌تواند منجر به تشکیل کف شود. کف در روغن می‌تواند روانکاری را مختل کرده و باعث آسیب به پمپ روغن و سایر قطعات شود. روغن موتور دیزلی باید دارای افزودنی‌های ضد کف باشد تا از تشکیل کف جلوگیری کند و از روانکاری مداوم و موثر اطمینان حاصل شود.

 

فیلترپذیری (Filterability) خوب

روغن باید بتواند به راحتی از فیلتر روغن عبور کند تا ذرات و آلاینده‌ها را از جریان روغن خارج سازد. روغن موتور دیزلی با کیفیت، حتی پس از جذب ذرات دوده، نباید باعث گرفتگی زودرس فیلتر شود.

 

سازگاری با آب‌بندها و واشرها

روغن موتور دیزلی نباید به مواد تشکیل‌دهنده آب‌بندها و واشرهای موتور آسیب برساند یا باعث تورم و انقباض آن‌ها شود، زیرا این امر می‌تواند منجر به نشت روغن شود.

با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها، می‌توان دریافت که انتخاب روغن موتور دیزلی مناسب، یک فرآیند پیچیده است که نیاز به توجه به مشخصات فنی و استانداردهای تعیین شده توسط سازندگان موتور و سازمان‌های بین‌المللی دارد.

 

روش بررسی کیفیت روغن موتور دیزلی 

بررسی کیفیت روغن موتور دیزلی نه تنها در زمان خرید، بلکه در طول عمر کاری آن نیز اهمیت دارد. این کار به شما کمک می‌کند تا از عملکرد صحیح روغن اطمینان حاصل کرده و زمان مناسب تعویض آن را تشخیص دهید. روش‌های مختلفی برای بررسی کیفیت روغن موتور دیزلی وجود دارد که از بازرسی بصری ساده تا آزمایش‌های آزمایشگاهی پیشرفته را شامل می‌شود.

 

 بررسی بصری و بویایی (در زمان کارکرد)

رنگ روغن: روغن موتور دیزلی تازه معمولاً شفاف و به رنگ کهربایی روشن است. با گذشت زمان و جذب دوده و آلاینده‌ها، تیره و کدر می‌شود. در موتورهای دیزل، تیره شدن روغن نسبتاً سریع اتفاق می‌افتد که نشان‌دهنده کارکرد صحیح افزودنی‌های پخش‌کننده است که دوده را در خود معلق می‌کنند. با این حال، سیاهی بیش از حد و غلظت غیرعادی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات احتراق یا نیاز به تعویض روغن باشد.

بوی روغن: بوی سوخت یا بوی سوختگی شدید می‌تواند نشانه‌ای از آلودگی روغن با سوخت یا مشکلات جدی در موتور باشد. بوی تند و اسیدی نیز می‌تواند نشان‌دهنده تخریب روغن و افزایش اسیدیته آن باشد.

وجود ذرات معلق یا لجن: درپوش روغن را باز کنید و داخل موتور را بررسی کنید. وجود ذرات فلزی، لجن غلیظ یا کف زیاد نشان‌دهنده مشکلات جدی در موتور یا تجزیه روغن است.

 

بررسی سطح و گرانروی با میله مدرج (در زمان کارکرد)

سطح روغن: به طور منظم سطح روغن موتور دیزلی را با استفاده از میله مدرج (دیپ استیک) بررسی کنید. کاهش غیرعادی سطح روغن می‌تواند نشانه‌ای از نشتی، سوختن روغن یا رقیق شدن آن با سوخت باشد.

حس گرانروی: مقدار کمی روغن روی انگشتان خود بریزید و بین آنها بمالید. روغن موتور دیزلی باید لغزندگی و روان بودن خود را حفظ کرده باشد. اگر احساس چسبندگی، رقیق شدن بیش از حد یا از دست دادن روانکاری را تجربه کردید، می‌تواند نشانه‌ای از تخریب روغن باشد.

 

استفاده از آزمایشگاه آنالیز روغن (پیشرفته و دقیق)

دقیق‌ترین روش برای بررسی کیفیت روغن موتور دیزلی و تعیین زمان دقیق تعویض آن، ارسال نمونه روغن به آزمایشگاه‌های تخصصی آنالیز روغن است. این آزمایش‌ها می‌توانند اطلاعات بسیار ارزشمندی را ارائه دهند:

بررسی گرانروی (Viscosity): اندازه‌گیری گرانروی در دماهای مختلف برای اطمینان از اینکه روغن همچنان در محدوده مشخصات خود قرار دارد. تغییرات گرانروی (افزایش یا کاهش) می‌تواند نشان‌دهنده آلودگی (آب، سوخت، دوده) یا تخریب روغن باشد.

اندازه‌گیری عدد اسیدی کل (TAN - Total Acid Number) و عدد بازی کل (TBN - Total Base Number): TAN نشان‌دهنده تجمع اسیدهای مضر در روغن است، در حالی که TBN نشان‌دهنده توانایی باقیمانده روغن در خنثی‌سازی اسیدها است. کاهش TBN و افزایش TAN نشان‌دهنده پایان عمر مفید روغن موتور دیزلی است.

بررسی آلودگی‌ها (Contaminants): تشخیص وجود آب، سوخت، ضد یخ، دوده و سایر ذرات خارجی در روغن که می‌توانند به موتور آسیب بزنند.

آنالیز ذرات فرسایشی (Wear Metals Analysis): شناسایی و اندازه‌گیری ذرات فلزی ریز (آهن، کروم، مس، سرب و ...) که نشان‌دهنده سایش قطعات خاصی از موتور هستند (مانند یاتاقان‌ها، رینگ‌ها، سیلندرها). این آنالیز می‌تواند به تشخیص مشکلات احتمالی موتور قبل از بروز خرابی‌های جدی کمک کند.

بررسی مواد افزودنی (Additive Depletion): اندازه‌گیری میزان مواد افزودنی باقیمانده در روغن. کاهش سطح افزودنی‌های حیاتی (مانند ضد سایش یا پاک‌کننده) نشان‌دهنده کاهش توانایی روغن در محافظت از موتور است.

محتوای آب (Water Content): تشخیص وجود آب در روغن که می‌تواند ناشی از تراکم، نشت سیستم خنک‌کننده یا آلودگی خارجی باشد. آب به شدت به خواص روانکاری روغن آسیب می‌زند و می‌تواند باعث خوردگی شود.

استفاده از آنالیز روغن به خصوص برای ناوگان‌های بزرگ یا تجهیزات گران‌قیمت دیزلی، یک ابزار قدرتمند برای نگهداری پیشگیرانه و بهینه‌سازی فواصل تعویض روغن موتور دیزلی است که می‌تواند هزینه‌ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد و طول عمر موتور را افزایش دهد.

 

 

انواع پر مصرف روغن در موتور های دیزلی کدام است؟ 

 

شناخت انواع پرمصرف روغن موتور دیزلی به شما کمک می‌کند تا انتخاب آگاهانه‌ای بر اساس نیازهای خاص موتور و شرایط کاری خود داشته باشید. این روغن‌ها بر اساس نوع روغن پایه و مشخصات عملکردی دسته‌بندی می‌شوند.

 

روغن موتور دیزلی مینرال (Mineral Diesel Engine Oil)

این روغن‌ها از پالایش مستقیم نفت خام به دست می‌آیند و قدیمی‌ترین نوع روغن موتور دیزلی هستند. قیمت آن‌ها معمولاً پایین‌تر است.

کاربرد: عمدتاً در موتورهای دیزلی قدیمی‌تر یا کاربردهایی که شرایط کاری خیلی سخت نیستند، استفاده می‌شوند.

محدودیت‌ها: پایداری حرارتی و اکسیداسیونی کمتری نسبت به انواع سنتتیک و نیمه سنتتیک دارند و معمولاً فواصل تعویض کوتاه‌تری دارند.

 

روغن موتور دیزلی نیمه سنتتیک (Semi-Synthetic Diesel Engine Oil / Synthetic Blend):

ترکیبی از روغن پایه مینرال و روغن پایه سنتتیک هستند. این ترکیب مزایای هر دو را ارائه می‌دهد: عملکرد بهبود یافته در دماهای بالا و پایین، پایداری اکسیداسیونی بهتر و محافظت بیشتر نسبت به روغن‌های مینرال، با قیمتی مقرون به صرفه‌تر از روغن‌های تمام سنتتیک.

کاربرد: انتخاب محبوبی برای بسیاری از موتورهای دیزلی مدرن‌تر که به عملکردی فراتر از روغن‌های مینرال نیاز دارند، اما نیازی به هزینه بالای روغن‌های تمام سنتتیک ندارند.

 

روغن موتور دیزلی تمام سنتتیک (Full Synthetic Diesel Engine Oil):

این روغن‌ها به طور کامل در آزمایشگاه از طریق فرآیندهای شیمیایی تولید می‌شوند و از مولکول‌های یکنواخت و پایداری برخوردارند. آن‌ها بهترین عملکرد را در شرایط سخت ارائه می‌دهند.

مزایا: پایداری حرارتی و اکسیداسیونی فوق‌العاده، خواص روانکاری عالی در دماهای بسیار بالا و بسیار پایین، کاهش اصطکاک و سایش، افزایش راندمان سوخت و طول عمر بسیار بالا.

کاربرد: ایده‌آل برای موتورهای دیزلی مدرن با تکنولوژی بالا، خودروهای سنگین که تحت بار شدید کار می‌کنند، و کاربردهایی که به حداکثر محافظت و فواصل تعویض طولانی‌تر نیاز دارند. اگر به دنبال نهایت محافظت برای موتور دیزل خود هستید، این نوع روغن موتور دیزلی بهترین انتخاب است.

 

روغن موتور دیزلی بر اساس مشخصات عملکردی (API Service Categories)

سازمان API (American Petroleum Institute) دسته‌بندی‌هایی برای روغن موتور دیزلی ایجاد کرده است که با حرف "C" (برای Compression-Ignition Engines) شروع می‌شوند و پس از آن یک حرف دیگر می‌آید که نشان‌دهنده سطح عملکرد است. حرف آخر در کد API نشان‌دهنده آخرین و بالاترین سطح عملکرد است و معمولاً جایگزین دسته‌بندی‌های قبلی می‌شود (یعنی روغن‌های جدیدتر می‌توانند در موتورهایی که روغن‌های قدیمی‌تر را نیاز دارند، استفاده شوند، مگر اینکه توسط سازنده خلاف آن ذکر شده باشد).

برخی از رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین دسته‌بندی‌های API برای روغن موتور دیزلی عبارتند از:

 

• API CJ-4:

این مشخصه برای موتورهای دیزل با انتشار گازهای گلخانه‌ای پایین که از سال 2007 به بعد تولید شده‌اند و از سیستم‌های کنترل آلایندگی پیشرفته مانند DPF (فیلتر ذرات دیزل) و SCR (کاهش انتخابی کاتالیزوری) استفاده می‌کنند، طراحی شده است. CJ-4 دارای سطح پایین‌تری از خاکستر سولفاته، فسفر و گوگرد (Low SAPS) است تا از آسیب به این سیستم‌ها جلوگیری کند.

کاربرد: بسیار پرکاربرد در کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و ماشین‌آلات سنگین مدرن.

 

• API CI-4 / CI-4 Plus:

برای موتورهای دیزل پرسرعت چهار زمانه طراحی شده در سال 2002 و بعد از آن (CI-4) و نسخه بهبود یافته آن (CI-4 Plus) که مقاومت به دوده و پایداری برشی بهتری دارد. این روغن‌ها برای موتورهایی که از سیستم‌های EGR (بازچرخانی گازهای خروجی) استفاده می‌کنند، مناسب هستند.

کاربرد: همچنان پرکاربرد در بسیاری از کامیون‌ها و تجهیزات دیزلی تولید شده قبل از 2007.

 

• API CK-4:

جدیدترین و پیشرفته‌ترین دسته‌بندی برای روغن موتور دیزلی که در سال 2016 معرفی شد. CK-4 عملکرد بهتری در برابر اکسیداسیون، پایداری برشی و کنترل هوادهی نسبت به CJ-4 ارائه می‌دهد. این روغن‌ها برای موتورهای دیزل 2017 و جدیدتر طراحی شده‌اند و کاملاً با سیستم‌های کنترل آلایندگی سازگار هستند. CK-4 می‌تواند در موتورهایی که به CJ-4، CI-4، CH-4 نیاز دارند نیز استفاده شود.

کاربرد: محبوب‌ترین و توصیه‌شده‌ترین روغن موتور دیزلی برای اکثر موتورهای دیزل مدرن و جدید.

 

• API FA-4:

این مشخصه نیز در سال 2016 معرفی شد و به طور خاص برای موتورهای دیزل جدیدتر (مدل 2017 و بعد از آن) طراحی شده است که به روغن‌هایی با گرانروی پایین (مانند SAE 5W-30) برای بهبود راندمان سوخت نیاز دارند. FA-4 نیز یک روغن Low SAPS است.

محدودیت‌ها: FA-4 با تمام موتورهای قدیمی‌تر سازگار نیست و فقط باید در موتورهایی استفاده شود که سازنده به طور خاص آن را توصیه کرده است. این روغن برای موتورهایی که از CK-4 استفاده می‌کنند، مناسب نیست مگر اینکه سازنده موتور صراحتاً اجازه دهد.

کاربرد: در درجه اول برای کامیون‌های سنگین جاده‌ای و اتوبوس‌ها که به دنبال حداکثر صرفه‌جویی در مصرف سوخت هستند.

در نهایت، انتخاب روغن موتور دیزلی مناسب به شدت به توصیه‌های سازنده موتور و شرایط کاری بستگی دارد. همواره دفترچه راهنمای تجهیزات خود را برای بهترین انتخاب مطالعه کنید.